یکی از روش‌هایی که محققان تاکنون برای ساخت داروهای ضدپیری استفاده کردند شامل مولکول‌هایی به نام عوامل یاماناکا (Yamanaka factors) می‌شود. آن‌ها با این عوامل توانستند سلول‌های پیر را جوان، ماهیچه‌ها را بازسازی و با بیماری آب سیاه مبارزه کنند. مطالعه جدیدی که در موسسه «سالک» (Salk Institute) انجام شد، محققان این مولکول‌ها را روی موش‌های میانسال و پیر آزمایش کردند تا بازگشت سلول‌های آن‌ها به سلول‌های جوانتر را مشاهده کنند.
عوامل یاماناکا چهار مولکولی هستند که می‌توانند ساعت مولکولی سلول‌های بدن را دوباره تنظیم کنند. این مولکول‌ها الگوهای خاصی را که به نشانگرهای اپی‌ژنتیکی شناخته می‌شوند، از سیر پیر شدن خود به حالت اولیه باز می‌گردانند.
این روش قبلا نیز برای تبدیل سلول‌های بزرگتر به سلول بنیادی استفاده می‌شد تا پس از آن بتوانند انواع سلول‌های مختلف را تولید کنند. این تیم تحقیقاتی قبلا از این روش برای بازگردانی سلول‌های پیر در موش‌هایی که پیری زودرس داشتند، استفاده کرد و توانست عملکرد بافت‌های قلب و مغز آن‌ها را ارتقا دهد. سال گذشته نیز محققان دانشگاه استنفورد از این روش برای افزایش عملکرد ماهیچه‌های موش‌های پیر و تقویت آن‌ها استفاده کردند.
هدف این مطالعه جدید تحقیق درباره اثرات این مولکول‌ها روی جانورانی سالم بود که به پایان عمر خود نزدیک می‌شوند. محققان در تلاش بودند تا هر اثر مثبتی را روی سلامت موش‌ها پیدا کنند که کاملا مستقل از فواید ضدپیری این مولکول‌ها بود.
اطلاعات مطالعه روی موش‌ها
گروهی از موش‌های میانسال که بین ۱۵ تا ۲۲ ماه داشتند و معادل سن ۵۰ تا ۷۰ سال انسان است، عوامل یاماناکا را دریافت کردند. گروه دیگری با عمر ۱۲ تا ۲۲ ماه، معادل ۳۵ تا ۷۰ سال انسان نیز این عوامل را دریافت کردند. گروه ۲۵ ماهه از موش‌ها یا ۸۰ سال انسان نیز در کنار دو گروه دیگر با این عوامل مورد مطالعه قرار گرفتند.
هیچ تغییری در سلول‌های خون، عصبی و علامتی از سرطان در موش‌ها دیده نشد و فقط به موش‌های جوانتر شبیه شدند. الگوهای اپی‌ژنتیکی در کلیه و پوست آن‌ها مشاهده شد و سلول‌های پوستی آن‌ها توانست آثار پیری را کمتر کند و پوست را بازسازی کند. به علاوه، هیچ تغییری مرتبط با سن در مولکول‌های متابولیکی خون موش‌ها نیز دیده نشد. این اثرات بین ۷ تا ۱۰ ماه در موش‌ها دیده شد، اما موش‌های ۲۵ ماهه تغییر خاصی نکردند. در این مطالعه، محققان متوجه شدند که هر چه طول درمان بیشتر باشد، اثرات مفید روی موش‌ها نیز بیشتر می‌شود.
با توجه به اینکه این روش هیچ تاثیر منفی در سلامت موش‌های سالم نداشت، محققان این مطالعه امیدوارند تا بتوانند با این ابزار جدید بیماری‌های مرتبط با افزایش سن را درمان و بافت‌های از بین رفته را بازسازی کنند و حتی عملکرد سلول‌ها و استقامت آن‌ها را افزایش دهند. پزشکان از این روش می‌توانند برای درمان بیماری‌هایی که منجر به زوال عصبی می‌شود، استفاده کنند.
