سردردهای شبانه؛ علل، علائم و درمان

«تابناک با تو» – سردرد‌های شبانه می‌توانند خواب آرام را مختل کنند و منجر به خستگی و تحریک پذیری در طول روز شوند. در ادامه به بررسی سردرد شبانه، علل، علائم، روش‌های درمان و پیشگیری از آن می‌پردازیم. در این مقاله به بررسی این نوع سردرد، علل، علائم، روش‌های درمان و پیشگیری از آن می‌پردازیم.

سردرد شبانه

مزاحم خاموش خواب آرام سردرد مشکلی شایع است که تقریباً همه افراد آن را در مقطعی از زندگی خود تجربه می‌کنند. در حالی که بسیاری از سردرد‌ها در طول روز رخ می‌دهند، سردرد‌های شبانه نیز می‌توانند خواب آرام را برهم بزنند و منجر به خستگی و تحریک پذیری در طول روز شوند.

به طورکلی طی یک تعریف علمی سردرد به درد ناحیه سر و بالای گردن گفته می‌شود که منشاء عصبی دارد، به طوریکه بافت‌ها و ساختار‌های احاطه کننده مغز با التهاب و دردناک شدن فرد را آزار می‌دهند. ضریع بافتی است که جمجمه، استخوان‌ها، سینوس‌ها، چشم‌ها و گوش‌ها را می‌پوشاند و درصورتی که ملتهب و دردناک شود درد سر و گردن را به همراه می‌آورد. از طرفی گاهی ممکن است بافت پوشاننده مغز و نخاع که به عنوان مننژ شناخته می‌شود دچار التهاب شده و سردرد ایجاد کند. سردرد انواع مختلفی دارد که بر اساس منشا درد تقسیم بندی می‌شوند. هر کدام از انواع سردرد تظاهرات و بروز‌های متفاوتی هم دارند.

انواع مختلف سردرد

سردرد تنشی:

این نوع سردرد شایع‌ترین نوع سردرد است و معمولاً به صورت درد مبهم و فشارنده در دو طرف سر احساس می‌شود. سردرد تنشی می‌تواند ناشی از استرس، خستگی، کمبود خواب، و سایر عوامل باشد.

سردرد میگرنی:

سردرد میگرنی نوعی سردرد شدید و ضربان‌دار است که معمولاً در یک طرف سر احساس می‌شود. میگرن می‌تواند با علائمی مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، و تاری دید همراه باشد.

سردرد خوشه‌ای:

سردرد خوشه‌ای نوعی سردرد شدید و تیز است که معمولاً در اطراف یک چشم احساس می‌شود. سردرد خوشه‌ای به صورت دوره‌های چند روزه یا چند هفته‌ای رخ می‌دهد و ممکن است با علائمی مانند قرمزی چشم، آبریزش بینی و افتادگی پلک همراه باشد.

سردرد سینوسی:

سردرد سینوسی ناشی از التهاب سینوس‌ها است. این نوع سردرد معمولاً به صورت درد در ناحیه پیشانی، گونه‌ها، و اطراف چشم احساس می‌شود و ممکن است با علائمی مانند احتقان بینی، ترشحات غلیظ بینی، و درد صورت هنگام خم شدن به جلو همراه باشد.

سردرد هیپیک:

سردرد هیپنیک (Hypnic Headache) نوعی سردرد ثانویه است که در طول خواب، معمولاً ۱ تا ۳ ساعت پس از به خواب رفتن رخ می‌دهد. این نوع سردرد می‌تواند بسیار شدید و آزاردهنده باشد و خواب را مختل کند. سردرد هیپنیک معمولاً به صورت درد ضربان‌دار یا تیر کشنده در یک یا هر دو طرف سر احساس می‌شود و ممکن است با علائمی مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، و تعریق همراه باشد.

علت دقیق سردرد هیپنیک هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، تصور می‌شود که این نوع سردرد به دلیل اختلال در تنظیم دمای بدن یا اختلالات در سیستم عصبی خودکار رخ می‌دهد.

سردرد بارداری:

سردرد در دوران بارداری یک پدیده شایع است که به طور تقریبی تا ۸۰ درصد از زنان باردار را در مقطعی از این دوران تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوع سردرد می‌تواند به اشکال مختلفی، از جمله سردرد تنشی، سردرد میگرنی و سردرد خوشه‌ای، رخ دهد.

علائم سردرد شبانه

سردرد‌های شبانه می‌توانند با مجموعه‌ای از علائم همراه باشند. برخی از علائم شایع سردرد شبانه عبارتند از:

– درد در یک یا هر دو طرف سر

– درد ضربان دار یا تیر کشنده

– درد مبهم و فشارنده

– حساسیت به نور و صدا

– حالت تهوع یا استفراغ

علل احتمالی سردرد شبانه

اختلالات خواب:

اختلالاتی مانند بی خوابی، آپنه خواب (قطع تنفس در خواب) و دندان قروچه شبانه می‌توانند منجر به سردرد شبانه شوند.

استرس و اضطراب:

استرس‌های روزانه و نگرانی‌های شبانه می‌توانند باعث ایجاد تنش در عضلات سر و گردن شوند و منجر به سردرد شبانه گردند.

کم آبی بدن:

مصرف ناکافی مایعات در طول روز می‌تواند باعث کم آبی بدن شود که یکی از علل سردرد شبانه است.

قند خون پایین:

افت قند خون در طول شب می‌تواند منجر به سردرد شبانه شود، به ویژه در افراد دیابتی.

مصرف برخی داروها:

برخی از دارو‌ها از جمله دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌های ضد فشار خون و دارو‌های مسکن می‌توانند عوارض جانبی سردرد داشته باشند.

مصرف الکل و کافئین:

مصرف بیش از حد الکل و کافئین می‌تواند منجر به سردرد شبانه شود.

پره اکلامپسی (فشار خون بالا در دوران بارداری):

سردرد‌های شبانه در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه دوم و سوم، می‌توانند نشانه‌ای از پره اکلامپسی باشند. در صورت بروز سردرد شبانه در دوران بارداری، حتما به پزشک مراجعه کنید.

سینوزیت:

التهاب سینوس‌ها می‌تواند باعث ایجاد سردرد‌های صورت، به ویژه در هنگام دراز کشیدن شود و خواب شبانه را مختل کند.

تشخیص سردرد شبانه

اگر به طور مکرر دچار سردرد شبانه می‌شوید، برای تشخیص علت زمینه‌ای و دریافت درمان مناسب، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی شرح حال، معاینه فیزیکی و در صورت نیاز، انجام آزمایشاتی مانند سی تی اسکن یا ام آر آی، علت سردرد را تشخیص می‌دهد.

درمان سردرد شبانه

درمان سردرد شبانه به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در برخی موارد، درمان خانگی و تغییر سبک زندگی برای رفع سردرد شبانه کافی است. برخی از روش‌های درمان خانگی عبارتند از:

– استراحت کافی؛ تامین خواب کافی در شب برای پیشگیری و درمان سردرد ضروری است.

– قرار دادن کمپرس سرد روی پیشانی به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می‌تواند به کاهش درد کمک کند.

– نوشیدن آب کافی در طول روز به پیشگیری از کم آبی بدن و سردرد شبانه کمک می‌کند.

– حمام آب گرم قبل از خواب می‌تواند باعث آرامش عضلات و کاهش سردرد شود.

– انجام تمرینات آرامش بخش مانند تنفس عمیق و مدیتیشن می‌تواند به کاهش استرس و پیشگیری از سردرد شبانه کمک کند.

– اگر روش‌های خانگی موثر نبودند، پزشک ممکن است دارو‌هایی مانند مسکن ها، دارو‌های ضد تهوع و دارو‌های پیشگیری کننده از میگرن را تجویز کند.

درمان‌های تخصصی سردرد شبانه

در موارد خاص، بسته به علت زمینه‌ای سردرد شبانه، ممکن است درمان‌های تخصصی‌تری مانند موارد زیر توصیه شوند:

کورتیکوستروئیدها:

استفاده از کورتیکواستروئید‌ها جزء درمان‌های کوتاه مدت محسوب می‌شود که برای سردرد‌های خوشه‌ای طولانی مدت استفاده می‌شود.

ارگوت:

این دارو به دسته قدیمی تری از دارو‌ها برمی گردد که برای درمان میگرن مزمن تاثیر خوبی ایفا می‌کند.

ایندومتاسین:

این دارو ضدالتهاب غیراستروئیدی است که برای جلوگیری از سردرد‌های هیپنیک استفاده می‌شود.

ضدتشنج ها:

از این دسته دارو‌ها برای پیشگیری از میگرن‌های مزمن استفاده می‌شود، البته باید توجه داشت مصرفشان با عوارض زیادی همراه است. 

دارو‌های ضد افسردگی:

باوجودی که این دارو‌ها برای سلامت روان استفاده می‌شوند، اما می‌توانند از بروز میگرن هم پیشگیری کنند. 

لیتیوم:

از این دارو برای سلامت روان استفاده می‌شود، اما جهت پیشگیری از سردرد‌های شبانه هیپنیک و خوشه‌ای نیز گاهی تجویز می‌شود.

مسدود کننده‌های بتا و مسدود کننده‌های کانال کلسیم:

از این دسته دارویی جهت درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود، اما گاهی برای پیشگیری از میگرن و سردرد‌های خوشه‌ای نیز نسخه می‌شوند. 

بوتاکس:

گاهی برای درمان سردرد‌های میگرنی از بوتاکس استفاده می‌شود.

اکتروتید:

این دارو یک هورمون مصنوعی مغز است که به صورت تزریقی استعمال می‌شود از سردرد‌های خوشه‌ای که در برخی افراد ایجاد می‌شود، پیشگیری می‌کند. 

اکسیژن:

استنشاق اکسیژن خالص ممکن است به کاهش درد سردرد خوشه‌ای کمک کند.

لیدوکائین:

این یک عامل بی حس کننده موضعی است که به شکل اسپری بینی مصرف می‌شود.

پیشگیری از سردرد شبانه

با رعایت برخی از نکات ساده می‌توانید از بروز سردرد شبانه پیشگیری کنید. برخی از این نکات عبارتند از:

– داشتن برنامه خواب منظم؛ هر شب در یک زمان مشخص به رختخواب بروید و صبح‌ها در یک زمان مشخص از خواب بیدار شوید.

– ایجاد محیط خواب آرام؛ محیط خواب خود را تاریک، خنک و آرام نگه دارید.

– پرهیز از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب؛ از مصرف کافئین و الکل در چند ساعت قبل از خواب خودداری کنید.

– نوشیدن مایعات کافی در طول روز؛ در طول روز به مقدار کافی آب و مایعات بنوشید.

– استرس را در زندگی خود به حداقل برسانید.

– به طور مرتب ورزش کنید.

– از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید.

– معاینات منظم پزشکی را انجام دهید تا از سلامت کلی خود مطمئن شوید.

اورژانس سردرد‌های شبانه

به طورکلی سردرد‌های شبانه نمی‌توانند نشانه‌ای از بیماری خطرناک باشند با این وجود اگر سردردتان به سردرد‌های قبلی شباهتی ندارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. از طرفی اگر علاوه بر سردرد شبانه علائم ذیل را داشتید فورا به مرکز درمانی مراجعه کنید:

– گیجی

– تب شدید

– غش کردن

– مشکل در دیدن

– از دست دادن تعادل

– مشکل در صحبت کردن

– یک گردن غیر معمول سفت

– بی حسی یا ضعف در یک طرف بدن

سخن پایانی مقاله سردرد شبانه

سردرد شبانه می‌تواند خواب آرام را مختل کند و منجر به خستگی و تحریک پذیری در طول روز شود. با شناسایی علت زمینه‌ای سردرد و انجام اقدامات درمانی مناسب می‌توانید از بروز این مشکل پیشگیری کرده و خوابی آرام و بدون درد را تجربه کنید.

منبع: سرپوش