دو مطالعه جدید که در مجله معتبر Nature منتشر شده‌اند، حاکی از قوی‌ترین شواهدی هستند که تاکنون از رابطه میان افسردگی و باکتری‌های روده به‌دست آمده است. البته این مطالعات مدعی کشف رابطه مستقیم علت و معلولی بین این دو نشده‌اند، اما همبستگی قدرتمندی را پیدا کرده‌اند که شاید به تشخیص افسردگی از طریق زیست‌نشانگرهای روده کمک کند.
محققان در گذشته شگفتی‌های بسیاری را پیرامون رابطه عجیب مغز و روده پیدا کرده بودند؛ اما حالا این پژوهش‌ها با کمک مطالعه دیگری به نام HELIUS انجام گرفته که پروژه‌ای برای دنبال‌کردن ۲۳ هزار نفر در آمستردام است. این پروژه به بررسی تفاوت‌های میان افراد با قومیت‌های مختلفی می‌پردازد که همگی در یک منطقه زندگی می‌کنند. بنابراین محققان همچنین می‌توانستند متوجه شوند که قومیت می‌تواند چه اثری بر رابطه باکتری‌های روده و افسردگی داشته باشد.
آن‌ها در مطالعه اول به رهبری دانشمندان دانشگاه آمستردام حدود سه هزار نفر از شرکت‌کنندگان پروژه HELIUS را از شش قومیت هلندی، سورینامی‌های جنوب آسیا، سورینامی‌های آفریقا، غنایی‌ها، ترک‌ها و مراکشی‌ها بررسی کردند. اگرچه هدف اصلی این مطالعه بررسی رابطه میان میکروبیوم روده و افسردگی بود، دانشمندان اثر قومیت بر این رابطه را هم بررسی کردند.
پژوهشگران در‌نهایت دریافتند که صرف‌نظر از قومیت افراد، رابطه استواری میان تنوع میکروبی روده و افسردگی وجود دارد. در‌واقع، هرچه جمعیت باکتری‌های روده تنوع بیشتری داشته باشد، بروز افسردگی در افراد کمتر دیده می‌شود.
البته ظاهراً تفاوت‌های اندکی میان ریسک بروز افسردگی در قومیت‌های مختلف وجود داشته است، اما یکی از محققان به نام «جاس بوش» می‌گوید این تفاوت‌ها می‌تواند مربوط به رژیم‌های غذایی متفاوت بین این گروه‌ها باشد که میکروبیوم متفاوتی را در روده آن‌ها به‌وجود می‌آورند.
کشف باکتری‌های روده که با افسردگی پیوند دارند
پژوهش دوم به‌طور خاص‌تر بر باکتری‌هایی از روده تمرکز داشت که می‌توانند با افسردگی در ارتباط باشند. محققان ابتدا نمونه مدفوع حدود ۱۰۰۰ نفر را از تحقیقی در روتردام بررسی کردند تا همبستگی میان برخی باکتری‌ها و علائم افسردگی را پیدا کنند. آن‌ها متوجه شدند که ۱۳ نوع باکتری به‌طور مستقیم با علائم افسردگی پیوند دارند.
از این میان، کشف ارتباط میان باکتری‌های Sellimonas و افسردگی ظاهراً مهم‌ترین یافته جدید در این مطالعه بوده است. باکتری‌های Sellimonas در بسیاری از بیماری‌های التهابی حضور دارند و می‌توانند با التهابات مشاهده‌شده در افراد مبتلا به افسردگی هم در ارتباط باشند.
دانشمندان سپس این یافته‌ها را با شرکت‌کنندگان در مطالعه HELIUS مقایسه کردند و در یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های تحقیقاتی در تاریخ، تأیید کردند که میان افسردگی و میکروبیوم روده نوعی رابطه وجود دارد. البته هنوز مشخص نیست که این رابطه می‌تواند علت و معلولی باشد یا خیر.
نکته جذاب احتمالاً این است که پزشکان حالا شاید بتوانند با توجه به شرایط باکتری‌های روده فرد، ابتلا به افسردگی را در بیماران تشخیص دهند. این یعنی پزشکان می‌توانند با یک مؤلفه عینی راهی برای تشخیص این بیماری روانی داشته باشند. نتایج این پژوهش‌ها به‌صورت جداگانه توسط دانشگاه آمستردام و مرکز سلامت عمومی آکسفورد در مجله Nature Communications منتشر شده است.
