استفاده از برنامه‌های تماس ویدئویی تاثیر منفی بر سلامت روان به خصوص برای زنان دارد

گروهی از روانشناسان با انجام تحقیقی روی کاربران اپلیکیشن جلسات آنلاین و به صورت مشخص روی برنامه زوم می‌گویند خیره شدن به تصویر خودمان در این برنامه خصوصا برای کاربران خانم می‌تواند بر سلامت روان از جمله اختلال در غذا خوردن، افزایش اضطراب و افسردگی تاثیرگذار باشد.

درچند سال گذشته، استفاده مردم در سراسر دنیا از برنامه‌های تماس ویدئویی مانند «زوم» و «فیس‌تایم» به شدت افزایش یافته است. اما برخلاف ارتباطات حضوری، این برنامه‌ها اغلب تصویری از خود فرد در طول تماس نیز ارائه می‌دهند. همین امر سبب افزایش نگاه کردن افراد به ظاهر خود در طول روز شده است که می‌تواند بر سلامت روان تاثیرگذار باشد.

اخیرا روانشناسان که تمرکز جامعه بر ظاهر زنان و پیامدهای این رفتار را مطالعه می‌کنند، بر برنامه زوم متمرکز شده‌اند. درحالیکه در دوران همه‌گیری ویروس کرونا افراد مجبور به برگزاری کلاس‌ها و جلسات خود به صورت مجازی شدند، اما نتایج نشان می‌دهد در این حالت تمرکز افراد بر ظاهر خود افزایش می‌یابد که براساس تحقیقات جدید این امر تاثیر منفی بر سلامت روان انسان به خصوص زنان دارد.

عینی شدن، شی‌گرایی و سلامت روان

عینی شدن یک کلمه رایج است اما معنای تحت‌اللفظی آن عبارت است از: دیده شدن یا در نظر گرفته شدن به عنوان یک شی. این مسئله اغلب در یک جنسیت خاص مطرح می‌شود – عموما زنان – به‌طوری که بدن و اعضای بدن جدا از شخصیت و وجودیت فرد برای تبلیغات و امور مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جای تعجب نیست که بدن زنان بیشتر از بدن مردان به عنوان یک شی درنظر گرفته می‌شود. همین امر سبب می‌شود تا در طولانی مدت تعریف و باورهای مرتبط با زیبایی ظاهری زنان دچار تغییر و به عبارت دیگر، انحراف شود.

محققان با تمرکز بر ظاهر و سنجش رفتار عاطفی، باور به خود و رفتارهای فیزیولوژیکی به بررسی عینی شدن پرداخته‌اند. تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن در نزدیکی آینه، گرفتن عکس از خود و احساس اینکه ظاهر شخص توسط دیگران چطور ارزیابی می‌شود، همگی باعث افزایش عینیت می‌شود. شما وقتی وارد یک جلسه مجازی می‌شوید، اساسا همه این کارها را یک جا انجام می‌دهید.

خود عینی سازی چه نتایجی دارد؟

فکر کردن به خود به عنوان یک شی می‌تواند منجر به تغییراتی در رفتار و آگاهی فیزیکی خود شود. تحقیقات نشان داده است این مسئله از طرق مختلف بر سلامت روان تاثیر منفی می‌گذارد. درحالیکه زنان و مردان هردو در معرض این آسیب قرار دارند، زنان با پیامدهای منفی بیشتری روبرو هستند.

در یک مطالعه که در سال ۱۹۹۸ انجام شد، محققان نشان دادند وقتی زنان لباس شنای جدید به تن می‌کنند و خود را در آینه می‌بینند، خود عینی‌سازی سبب می‌شود زنان در مسائل ریاضی عملکرد ضعیف‌تری داشته باشند.

علاوه بر این، پوشیدن لباس شنا باعث ایجاد شرم در زنانی می‌شود که ظاهر آن‌ها همانند مدل‌های نمایش داده شده در تبلیغات نیست. این امر سبب کاهش اعتماد به نفس و حضور موفق در جامعه برای زنان می‌شود.

در مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان داده شد سطح بالای خود عینی‌سازی در زنان با پیامدهای سلامت روان از جمله اختلال در غذا خوردن، افزایش اضطراب و افسردگی مرتبط است.

درحالیکه ما هیچ تحقیقی که مستقیما ارتباط بین جلسات ویدئویی و عینی‌سازی به خود را بررسی کند، در دسترس نداریم اما مطالعات اخیر نشان می‌دهد نگرانی‌های جدی در این زمینه بی‌مورد نیست.

هرچه زنان روی ظاهر خود تمرکز بیشتری داشته باشند، زمان بیشتری را صرف تماس‌های ویدئویی یا عکس گرفتن از خود می‌کنند و به مرور رضایت آن‌ها از ظاهر خود کاهش می‌یابد. به نظر می‌رسد استفاده از برنامه‌هایی مانند زوم در نارضایتی از چهره نقش دارد.